Προς μια πολιτική οικολογία

Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε ένα ενδιαφέρον σε παγκόσμιο επίπεδο για την ανάγκη εναρμόνισης του ανθρώπου με τη φύση..

Ο υλιστικός μας πολιτισμός έχει αναπτυχθεί παίρνοντας μια παραμορφωτική όψη και έχει εκφυλιστεί από μια υπέρμετρη λατρεία για τα τεχνικά και τεχνητά πράγματα. Παλιές θρησκευτικές προκαταλήψεις σε συνδυασμό μ’ αυτόν τον πολιτισμό καθώς κι ένας ανθρωποποιημένος υποκειμενισμός μας οδήγησαν σ’ αυτήν την ιστορική στιγμή που είναι υπερβολικά προβληματική, αποπνικτική, πολύ επικίνδυνη και με προαισθήσεις ενός αποκαλυπτικού μέλλοντος. 

Θέλουμε να ελπίζουμε ότι δεν είναι ήδη πολύ αργά. Είναι ολοφάνερο ότι έχουμε ακολουθήσει ένα λανθασμένο δρόμο ανάπτυξης που μας οδηγεί στο χείλος ενός γκρεμού. Το πρόβλημα είναι σοβαρό. Δεν μπορούμε να ελπίζουμε για λύση ανάμεσα στις μετριότητες. Αυτό το ξέρει, κατά κάποιο τρόπο, ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας: οι νέοι. Οι γέροι και οι ενήλικες το καταλαβαίνουν… Βέβαια, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. 

Σήμερα υπάρχουν «πράσινα σωματεία» που πολεμούν, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και κυριολεκτικά, ενάντια στο κυνήγι των φαλαινών, στην εξάλειψη όμορφων ειδών πουλιών, στην καταστροφή των πνευμόνων του πλανήτη, των δασών και των βουνών του. 

Επίσης αυτό που ονειρεύτηκε ο φουτουρισμός του 20ου αι., όταν θέλησε να αντικαταστήσει τα φτιαγμένα με φυσικά στοιχεία ρούχα, φάρμακα, έπιπλα και σπίτια, έχει αποδειχθεί επικίνδυνο για την ατομική και ομαδική υγεία. Στις προηγμένες χώρες, για παράδειγμα, έχουν απαγορευτεί οι συνθετικές ίνες για την κατασκευή ενδυμάτων και σκεπασμάτων. Και αυτό επειδή έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι πολύ υγιεινά, ούτε ζεστά, ενώ είναι και λιγότερο αισθητικά απ’ τα φτιαγμένα με φυσικά υλικά, όπως, λόγου χάρη το μαλλί, το βαμβάκι ή το λινάρι. Τα χημικά χρώματα και οι κονσερβοποιημένες τροφές αρχίζουν να δέχονται μια κριτική αναθεώρηση που μέχρι στιγμής δεν είναι καθόλου ευνοϊκή. 

Συζητούνται και γράφονται πολλά για τη μόλυνση του περιβάλλοντος, καθώς και για τη «φτώχια» των φυσικών πόρων, οι οποίοι έχουν εξασθενίσει τόσο πολύ, ώστε έχουν χάσει πολλές απ’ τις φυσικές ευεργετικές τους ιδιότητες. Σήμερα ξέρουμε ότι ο αέρας που βγάζουν τα κλιματιστικά δεν έχει αρνητικά ιόντα, τα οποία είναι απαραίτητα για την υγεία, και ότι το νερό που έχει χλώριο είναι πραγματικά πολύ επικίνδυνο. Αυτή η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης είναι πολύ θετική, αλλά τα προβλήματα αντιμετωπίζονται χωριστά και δίνεται υπερβολική έμφαση στα αμιγώς υλικά πράγματα. 

Ο Αυστριακός καθηγητής Βίλχελμ Γκάμπλερ καταλήγει στη διαβεβαίωση ότι η πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οφειλόταν μόνο και μόνο στην υπερβολική χρήση του μολύβδου. Ίσως η θεωρία του να είναι σωστή, αλλά μάλλον μόνο εν μέρει, αφού πολλές άλλες αυτοκρατορίες δεν χρησιμοποιούσαν (ή τουλάχιστον δεν έκαναν κατάχρηση) μολύβδου κι όμως έπεσαν κι αυτές. Είναι ολοφάνερο ότι πολλοί άλλοι αποσταθεροποιητικοί παράγοντες που δεν ήταν όλοι φυσικού χαρακτήρα έπαιξαν κάποιο ρόλο. Οι ψυχολογικοί, νοητικοί και πνευματικοί παράγοντες πιθανόν να έχουν παίξει μεγάλο ρόλο, καθώς και ο παράγοντας ή η διάσταση του χρόνου, που οδηγεί όλες τις μορφές και τις εκδηλώσεις του κόσμου απ’ τον αναπόφευκτο δρόμο της γέννησης, της λάμψης, της παρακμής και του θανάτου. 

Μια συνοπτική ιδέα του προβλήματος μας φέρνει πιο κοντά στην πραγματικότητα. «Υπάρχουν πολλά μολυσμένα και παραμορφωμένα πράγματα που δεν είναι ποτάμια ή άνεμοι». Το φολκλόρ, αλλοτινός καθρέφτης των παραδόσεων των λαών, χρησιμοποιείται σήμερα απ’ την πολιτική. Τα μουσικά όργανα των λαών συχνά χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν «μηνύματα» ψευτοκοινωνικού τύπου και για να σπρώξουν στη βία όλους εναντίων όλων. Η τέχνη γενικά, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, υφίσταται ένα φαινομενικό συμβολικό ανθρωπισμό, που τελικά έχει οδηγήσει στην πιο τεχνητή ανθρωποποίηση. Τυφλές, μυστηριώδεις και σχεδόν «δαιμονικές» δυνάμεις αιωρούνται ανάμεσα σ’ αυτές τις εκδηλώσεις, που στο τέλος γίνονται μια λατρεία στο άσχημο, στο παράξενο και στο χυδαίο. Παραμερίζοντας τους συμβολισμούς που μπορεί να έχει η Γκουέρνικα του Πικάσο, για παράδειγμα, είναι φανερό ότι αισθητικά είναι πολύ άσχημη. Και παρότι χιλιάδες άτομα πέρασαν μπροστά απ’ αυτό τον πίνακα στα μουσεία που εκτέθηκε, εκτός από ένα πολύ μικρό ποσοστό, κανείς δεν θα έβαζε ένα φυσικού μεγέθους αντίγραφό του στο υπνοδωμάτιο του, για να το βλέπει κάθε πρωί που θα ξυπνάει. 

Επίσης η επιστήμη είναι μολυσμένη, αφού οι επιστήμονες έχουν πέσει στα χέρια των εγωιστικών συμφερόντων της πολεμικής βιομηχανίας. Αυτές οι συνθήκες καταλήγουν ακόμα και στο έγκλημα, γιατί ένας εφευρέτης που θα ανακάλυπτε, λόγου χάρη, έναν τύπο για να χαμηλώσει πολύ την τιμή της βενζίνης θα είχε την ίδια τύχη με τον Ντίζελ που «έπεσε» από το καράβι με το οποίο ταξίδευε, κάτοχο της ιδέας για έναν πιο επαναστατικό και οικονομικό κινητήρα απ’ αυτόν που μας άφησε. 

Ούτε η λογοτεχνία ξεφεύγει και πολύ λιγότερο η κατεστημένη δημοσιογραφία. Το ραδιόφωνο και η τηλεόραση βρίσκονται επίσης σε χέρια που παραμορφώνουν και «χρωματίζουν» κάθε πληροφορία που περνάει ανάμεσα τους ή την ακρωτηριάζουν κατευθείαν. Τελικά το πρόβλημα της ρήξης των αρμονικών σχέσεων των ανθρώπων, τόσο μεταξύ τους όσο και με τη φύση και το θεό, είναι περίπλοκο και ο ορίζοντας που απλώνεται μπροστά μας δεν είναι καθόλου καθαρός. 

Αν μαζί με τον Πλάτωνα, θεωρήσουμε το σύνολο των ανθρώπινων στάσεων ως κάτι που συναθροίζεται στην Πολιτική (επιστήμη ή τέχνη της οδήγησης των λαών), βλέπουμε ότι είναι απαραίτητο να εκθέσει κανείς το κακό στο σύνολό του και στις αιτίες του και όχι στα ειδικά αποτελέσματά του. Δηλαδή το πρώτο που πρέπει να σεβόμαστε είναι η πολιτική οικολογία. 

Η σημερινή πολιτική, τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή, είναι ιδιαίτερα διεφθαρμένη και παραμορφωμένη από υποθετικές συνταγές που δεν προέρχονται απ’ τη φύση αλλά απ’ τα συμφέροντα των ομάδων και των φορέων της εξουσίας. Όμως, υπό το φως της Φιλοσοφίας, η προσοχή εστιάζεται έντονα στο γεγονός ότι οι εφήμεροι πολιτικοί κάνουν πολιτική εναντίον της φύσης. Περιφρονείται ο νόμος των ικανοτέρων, του πυραμιδικού συστήματος -αυτός που εξετάζει τη δυναμική των σωμάτων- περιφρονούνται οι ίδιες οι αρχές της Ζωής. 

Αντίθετα, αποκτά μεγαλύτερη σημασία η ποσότητα πάνω στην ποιότητα, η φανατική ακαμψία πάνω στην αρμονική συμφωνία των ρευμάτων της Ζωής. Η Ηθική υποχωρεί μπροστά στην κτηνώδη δύναμη και το δικαίωμα στην ύπαρξη θυσιάζεται στο μεγάλο θυσιαστήριο των καρκινογόνων πολέμων. Οι πόλεις έχουν μετατραπεί σε «μυγοπαγίδες» όπου οι φυσικά αδύναμοι σφάζονται, ποδοπατούνται. Στην ύπαιθρο, οι συγκομιδές πετιούνται στη θάλασσα αντί να πουλιούνται σε μια σάπια από τους μεσίτες αγορά. Η εκπαίδευση διδάσκει χωρίς να εκπαιδεύει κι έτσι τα παιδιά μεγαλώνουν γεμάτα εγωισμό. Ούτε τα νεκροταφεία γίνονται σεβαστά ούτε οι ναοί, αφού στους τοίχους τους γράφονται συνθήματα για την επόμενη απεργία, τη σπρωγμένη από τους γκάνγκστερ περιφρούρησης που υπολογίζουν στην προστασία που τους εξασφαλίζει η γενική αδιαφορία.  Οι πλούσιοι πατάνε τους φτωχούς και οι φτωχοί σκοτώνουν τους πλούσιους. Τα αποθέματα σπαταλιούνται. Η νεολαία διαφθείρεται με πορνογραφικές ταινίες. Οι ηλικιωμένοι χάνουν τις συντάξεις τους και οι αυθεντικοί ήρωες καταδιώκονται, ακόμα και τα ονόματα τους, ενώ μπαίνουν σε μεγάλες φωτογραφίες και αφίσες οι δολοφόνοι και οι πόρνες. Την ομοφυλοφιλία την έχουν μετατρέψει σε «τρίτο φύλο». Οι εγκληματίες απολαμβάνουν σε βάρος του δημόσιου χρήματος κελιά με έγχρωμη τηλεόραση και φαγητά που έρχονται από μακρινούς τόπους. Αντίθετα, οι τίμιοι εργάτες ξεκοκαλίζουν θλιβερά κόκαλα στις καλύβες τους μαζεμένοι με τις φαμίλιες τους σε κλειστά και ανήλιαγα δωμάτια.

Η μόλυνση της πολιτικής είναι η θεμελιώδης αιτία όλων αυτών των μολύνσεων: της οικονομικής, της ηθικής, της αισθητικής, της απλής καθημερινής ζωής. Αν δεν καταφέρουμε να εξαγνίσουμε την Πολιτική και οι πολιτικοί να αποκτήσουν ήθος, κάθε προσπάθεια θα είναι άχρηστη, θα είναι απλές ατομικές σπίθες μέσα στη νύχτα των ισχυρών της μόδας, των πατέρων κάθε σκοταδιού. Επείγει να αποκατασταθεί η πολιτική, να είναι μια επιστήμη και μια τέχνη με την ευρύτερη έννοια αυτών των λέξεων και όχι μια αυτόματη μηχανή που προκηρύσσει ανύπαρκτες ισότητες και εφαρμόζει τεχνητές διαφορές. 

Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτήν την κοινωνία-βρικόλακα, που είναι σαν ρομπότ, τον καταναλωτισμό μιας ενέργειας που δεν παράγει, αλλά καίει τα συσσωρευμένα ανά τους αιώνες φυσικά και ιστορικά αποθέματα. Από την ανθρωπότητα μας, την κατακερματισμένη απ’ το παράλογο «κόψιμο» της φύσης, πρέπει να αναδυθεί το πράσινο μπουμπούκι ενός Νέου Ανθρώπου, ενός Νέου Κόσμου. Η μόλυνση πρέπει να εξαφανιστεί απ’ τις δηλητηριασμένες με βία και αδικία ψυχές μας. Η φτώχεια πρέπει να σαρωθεί απ’ τους νέους ανέμους, που ανανεώνουν τη ζωή και μεταφέρουν το σπόρο της καλοσύνης. Διαφορετικά, αυτή η μορφή Ανθρωπότητας θα καταστραφεί απ’ την αρμονική Δικαιοσύνη της Φύσης. 

Ας καταβάλουμε μια συνεχή και δυνατή προσπάθεια. Ας ενώσουμε τις καθαρές μας θελήσεις. Ας επιστρέψει το φως σε μια Νέα Ανατολή, γεμάτη από αρώματα και δροσιά. Ας επιστρέψουμε στη φύση, ξεκινώντας από μια φυσική Πολιτική στα χέρια μιας φυσικής Ανθρωπότητας.


nea-acropoli-athens.gr